Հայ-ֆրանսիական համագործակցություն, թուրք-ադրբեջանական եղբայրություն, հայ-ռուսական լարվածություն

Ինչպես գիտենք կնքվեց Հայ-ֆրանսիական ռազմական համագործակցության պայմանագիր:

Գնահատականս՝ դրական է:

(Միշտ եմ ասել՝ Հայաստանը չպետք է կաշկանդված լինի ինչպես ցանկացած երկրից ձեռք բերել ցանկացած տեսակի սպառազինություն, այնպես էլ ցանկացած երկրի հետ կնքել ռազմաքաղաքական պայմանագրեր):

Այսօր Հայաստան է ժամանել Ֆրանսիայի Պաշտպանության նախարար Լեկորնյուն, միաժամանակ Հայաստան առաքվեցին պաշտպանական սպառազինություն՝ գիշերային տեսանելիության սարքեր և GM 200 գերժամանակակից ռադարներ, որոնք ի զորու են հայտնաբերել թռչող օբյեկտները և իդենտիֆիկացնել դեռևս 250 կիլոմետր հեռավորության վրա։

Իհարկե, պետք է հասկանանք, որ այն բացառապես ռազմական տեխնիկայի ու սպառազինության ձեռքբերման համագործակցություն է, ոչ ավելին, որ դաշնակցային հարաբերությունների հաստատման մասին ակնարկ եղել է, բայց ոչ ավելին:

Այս նույն ժամանակահատվածում Ադրբեջանը Պակիստանի հետ կնքել է «JF-17 Block III» կործանիչների 1,6 մլրդ դոլար արժողությամբ առքուվաճառքի պայմանագիր։

Միաժամանակ Ադրբեջանում անցկացվում են պահեստազորի լայնամասշտաբ վարժական հավաքներ:

Թուրք ինստրուկտորների ղեկավարմամբ՝ զորավարժություններ են անցկացվում հակաօդային պաշտպանության ստորաբաժանումների անձնակազմի հետ, ինչպես նաև նոր՝ «Կոմանդոս» ստորաբաժանումներ են ստեղծվել:

էրդողանն ու Ալիևը վերահաստատում են, որ Ադրբեջանի և Թուրքիայի բանակները մեկ միասնական բռունցք են և որ «Շուշիի դեկլարացիայով» թշնամու ագրեսիայի կամ հարձակման դեպքում ունեն համատեղ գործելու, դիմագրավելու փոխօգնության պարտավորություններ:

Ի դեպ, բացի այն, որ ԱՄՆ Կոնգրեսը հաստատեց ռազմավարական դաշնակից Թուրքիային 40 «F-16» կործանիչների վաճառքը, Թուրքիայում առաջին անգամ փորձարկվեց հայրենական արտադրության 5-րդ սերնդի «KAAN» կործանիչը։

Ըստ մասնագետների՝ այն իր տեխնիկական բնութագրով և մի շարք պարամետրերով գերազանցում է անգամ «F16»-ին:

Հետևաբար, Թուրքիան մեկնարկում է վերոնշյալ կործանիչների սերիական արտադրությունը:

Դժվար չէ կռահել, որ այդ կործանիչների մի խմբաքանակ շուտով կհայտնվի Ադրբեջանում:

Ի դեպ, մինչ ֆրանսիական զենքի ներկրման պատճառով վայնասուն էր բարձրացել ու Հայաստանին մեղադրում էին զինվելու մեջ, ՌԴ-ն երկու օր առաջ Ադրբեջանին վաճառեց նոր խմբաքանակի Ս-300 ֆավորիտ, Տ-90, ԲՄՊ-2, Սմերչ, ՏՕՍ-1Ա Սոնցեպյոկ, 120 մմ-նոց ականանետային «Վենա» համակարգեր, ինքնագնաց հրետանային կայանքներ, ԲՏՌ-80, ՄԻ-35, Մ8 մոդեռնիզացված ուղղաթիռներ:

Դե իսկ, հայ-ռուսական հարաբերությունները նոր, ավելի խոր ճգնաժամի մեջ մտան:

Վարչապետ Փաշինյանը Ֆրանսիական լրատվականին տված իր հարցազրույցում պետք է ասի, որ «ամիսներ առաջ ՌԴ բարձրաստիճան ներկայացուցիչներն ուղիղ կոչ էին անում ՀՀ քաղաքացիներին դուրս գալ փողոցներ և տապալել ՀՀ ընտրված և լեգիտիմ կառավարությունը», որ «Հայաստանի անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, որտեղ գերակայում է Մոսկվան, սառեցված է», «այն, ինչ տեղի է ունենում ՈՒկրաինայում, Ալմա-Աթայի հռչակագրի խախտում է»:

Բնականաբար, ռուսական կողմն ի պատասխան պետք ասի, որ կտրականապես չեն ընդունում Հայաստանի իշխանությունների կշտամբանքները ՌԴ-ի և ՀԱՊԿ-ի կողմից իրենց մանդատը չկատարելու վերաբերյալ:

Որ Մոսկվան հույս ունի՝ Երևանը կհասկանա, որ առկա մտահոգությունները պետք է քննարկվեն և լուծվեն երկխոսության միջոցով և որ սպասում են հստակ բացատրությունների, թե ի՞նչ հիմքեր ունեն Փաշինյանի հայտարարությունները։

Ի հավելումն այս ամենին, Փաշինյանի և Մեծ Բրիտանիայի հետախուզության ղեկավար Ռիչարդ Մուրի հանդիպումը, մարտի սկզբին Զելենսկու Հայաստանում հյուրընկալելը, իսկ Պուտինի Հայաստան ժամանելու դեպքում նրան չձերբակալելու երաշխիքների բացակայությունը միանշանակ անհետևանք չեն մնա:

Մասնավորապես, Միջազգային Քրեական Դատարանին (Հռոմի ստատուտ) Հայաստանի արդեն իսկ անդամակցությունը և դրանով պայմանավորված Պուտինի «ոտքը Հայաստանից կտրելը» ՌԴ-ի համար համարվում է թշնամական քայլ, իսկ Հավաքական Արևմուտքի համար Հայաստանը ՌԴ-ից վերջնականապես կտրելու իրողություն:

Թե ինչ է շահում Հայաստանը նման քայլերի ու դեմարշների շնորհիվ, դժվար չէ կռահել՝ Հավաքական Արևմուտքի էմպատիան ու սիմպատիան, ոչ ավելին:

Իսկ կոշտ հակազդեցությունն ու ցանկացած պարամետրի վտանգն ապահովված է:

Մանավանդ, երբ վարչապետը հաստատում է, որ «Ադրբեջանը նոր հարձակում է պատրաստում ՀՀ-ի դեմ»:

Էվ այս ամենը՝ առանց հաշվի առնելու հավանական ռիսկերն ու «մեր ոխերիմ բարեկամ և դաշնակցի» հակաքայլերը…

Առանց հաշվի առնելու, որ դաշնակից չունի, բայց ապրումակցող-կարեկցողներ՝ ինչքան ասես:

Այն պարագայում, երբ մանավանդ հիմա, հայ-ռուսական հարաբերություններում առաջացող խնդիրները պետք է լուծել քաղաքական երկխոսության միջոցով ու դիվանագիտական խողովակներով՝ բացառելով քինապահությունն ու նեղացկոտությունը:

Ինչևէ, ՀՀ իշխանություններն իրենց արկածախնդրությամբ, ինտուիտիվ ու պրիմիտիվ վարքագծով, իռացիոնալ ընկալումներով վարում են ոչ բալանսավորված ու ոչ կոմպլեմենտար արտաքին քաղաքականություն:

Սա քաջ գիտակցում են անգամ նրանք:

ՀՀ գործող իշխանությունները լավ հասկանում են, որ ինչքան հաճախ և ուժեղ Ռուսաստանին բացահայտ մեղադրեն ու քարկոծեն, այնքան աջակցություն ու խրախուսանք կստանան Արևմուտքից:

Քաջատեղյակ են նաև, որ այս ամենի գինը վճարելու ենք մենք՝ ժողովուրդը:

Քանզի «երկու ցուլերից» բացի մեր ճանապարհին կանգնեցնում են նաև մի հսկա, գազազած «արջի»:

Պոտենցիալ դաշնակից Ռուսաստանին մենք դաձնում ենք թշնամի Ռուսաստան։

Պոտենցիալ դաշնակից Իրանին մենք դարձնում ենք պարզապես դիտորդ՝ լավագույն դեպքում հույսը դնելով վերջինիս «կարմիր գծերի» վրա:

Եվ սա այն պարագայում, երբ մեզ այսօր օդ ու ջրի պես դաշնակից է պետք, ոչ թե կարեկցող, առավել ևս նոր թշնամիներ։

Իսկ դաշնակից ձեռք բերելու և պահելու համար խելք, ստրատեգիական մտածողություն է պահանջվում:

Փաստ է՝ պետական մտածողություն չունեցող ժողովուրդները բոլոր ժամանակներում միշտ աղետների են հասնում, միշտ ծնում են արկածախնդիր իշխանություններ և ոչ պետական մտածողությամբ էլիտաներ։

Այսօր դա մեր իրականությունն է:

Արդյունքում՝ արատավոր, աղետաբեր շրջանում ենք, որից դուրս գալու համար քիչ ժամանակ է մնացել։

Դավիթ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Մեկնաբանություններ